نقد به زبان ساده

محمدرضا فدایی

گریز از نقد، گریز از شفافیت و پاکی است. اساس نقد بر صافی و صداقت استوار است افراد انسانی با نقد توانسته اند به دو واژه ی خوب و بد دست یابند. نقد شکننده از صفا و صداقت مایه نمی گیرد. نقاد باید منصف باشد و رفتار خویش را و موضوع مورد نظر را در آینه ی نقد به تماشا بنشیند. همه ی آدمیان مویِ ژولیده ی خویش را شانه می زنند، لباس های چروکیده را اتو می کشند، دندان هایشان را مسواک می زنند. اصلاح سر و صورت، شستشو و روفت و روب جا و مکان زیست و کارهایی از این قبیل جملگی در دایره ی نقد جا می گیرد، به دیگر سخن می توان گفت که نقد فقط مختصِ روشنفکران و شاعران و متفکران نیست بلکه خوب و بد کارهای همگان با واژه ی نقد به پیش می رود.
هر شاعر، هر کاتب و هر سخنور در درجه ی نخست خود ناقد کارهای خویش است. بهترین نقاد کسی است که خود عیب و کوتاهی خویش را عیان سازد. چنانچه در وهله ی نخست آفریننده ی اثر نتواند به نقائص کارش دست یابد، چشم و چشمان دیگری کارش را به تماشا خواهند نشست و از زوایای دیگری سخن به میان خواهند کشید که این کار هم اندیشه می خواهد و هم شجاعت و هر انسانی باید در مقابل اندیشه ی برتر و جسارت و شجاعت غیر سر تسلیم فرود آورد و نکات تاریک کارش را به روشنی ببیند که در آن صورت هم اندیشه ی خویش را به بالا کشیده و هم شجاعت و تحمل تفکر و اندیشه ی غیر را به میدان و مبارزه ی اندیشه ی خویش کشانده و در این مصاف برد با هر دو خواهد بود هم نقاد و هم نقد پذیر.
هر کار و هر اثری با فراوان مولفه ی خوب و مخرب روبروست. گندم اگر به بار ننشسته است دلیل بر نا کارآمدی کشاورز نیست چه بسا آفتها و ناملایمات جوی سبب آن بوده، نقص ماشین دست ساخت کارگر شاید که از مواد نامرغوب باشد. اندیشه ی ناراست را هم حتما موانع متعددی در پیش رو بوده است. آنکه می گوید “سخن گفتن از درخت همچون جنایتی است” حتما شمشیری آخته بر گردن دارد. نقاد خوب و باخرد همه ی جوانب را در نظر می آورد آنگاه دست به پیشنهاد و پیرایش می زند. امروز دیگر نقد چون گذشته به مصاف اثر و صاحب اثر نمی پردازد. ناقد امروز راه نویی در پیش می گیرد و آن راه به مثابه ی همان اثر که اگر هم در پاره ای نقاط و اشاراتش سکته ای باشد با اغماض سکته ها از در و پنجره ی اثر به بیرون جهیده و به دنیا و دنیاهای زیبا روی می آورد کافیست گفته آید الف او یایِ اثر را درک می کند و شگفتا که از همان دریچه ها و روزنه های اثر نکته های نا دیده و نا شنیده را به پیش می کشد و حتی ممکن است اندیشه و اثری متفاوت و برتر از اثری که به نقد نشسته از فعالیت و نگاه دقیقش به وجود آورد.

⚠️ بازنشر مطالب فقط با ذکر منبع مجاز است.


با کلیک روی تصویر زیر پنجره اى ظاهر خواهد شد که مى بایست روى گزینه OK کلیک نمایید تا به عضویت کانال شاندرمن۲۰ در آیید.

بنر عمودى متحرک شاندرمن٢٠

 

همچنین ببینید

خبر شاد و خوشحال کننده برای کودکان تالش | نخستین مجموعه شعرهای کودک تالشی در ایران منتشر شدند

بالاخره پس از مدت ها تلاش و کوشش دو مجموعه شعر کودک تالشی “پَپو” و …

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.