استاد سید نهضت حسینی نژاد پونلی، در سال هزار و سیصد و چهار در یکى از روستاهاى بخش تالشدولاب (رضوان شهر کنونى) یکى از بلوک پنجگانه پیشین شهرستان توالش بنام روستاى آنجه میانرود از یک خانواده اصیل تالش علوى بدنیا آمد.
او ابتدا در مکتب خانه های آن روزگاران و در پیشگاه عمویش شادروان آقاى سید محمد حسن حسینى نژاد مفتى على الإطلاق شهرستان توالش و پدرش شادروان آقاى سید محمد خالد حسینى نژاد درس خوانده و سپس در دبستان سپه پور رضوانده تحصیلات ابتدایی خود را تکمیل نموده و دوران متوسطه را در دبیرستان فردوسی بندر(پهلوى) انزلی گذراند .
او در سال١٣٢٢ به استخدام وزارت فرهنگ در آمد و پس از چند سال به معاونت فرهنگ توالش رسید، در سال ١٣٢٣ یگانه دبستان چهارکلاسه ماسال بنام دبستان حافظ را از فرهنگ فومنات تحویل و به توالش باز گرداند. در آغاز سال ١٣٣٠ به تهران منتقل و در دایره بودجه وزارت فرهنگ به خدمت در اداره کل فرهنگ شهرستانها مشغول شد، در سال ١٣٣٢ مجدداً به گیلان انتقال پیدا کرده و در فرهنگ استان سمتهاى متفاوتى از جمله ریاست فرهنگ کوچصفهان، لشت نشا و خشک بیجار را عهده دار شد.
خدمات ایشان در تأسیس مدارس مختلف از دبستان تا دبیرستان شایان توجه است، در دهه سى خورشیدى خدمات ایشان در فرهنگ گیلان علاوه بر توالش در شهرهاى دیگر استان از جمله لاهیجان، لنگرود،، رودسر، سیاهکل، آستانه اشرفیه نیز بوده است. در سال ١٣٣۵ با همکارى زنده یاد سید حسن مقدم ضیابرى اداره فرهنگ بخش تالشدولاب ( رضوان شهر) را تاسیس نمودند، در سال ١٣٣٨ به هشت پر منتقل و در سمت معاونت فرهنگ توالش به خدمت مشغول شدند و پس از چند ماهى به نمایندگى فرهنگ بخش هاى ماسال و شاندرمن (شهرستان ماسال) منصوب و در مدت یک سال از میر محله ماسال تا کلینگستان و از شیخ نشین شاندرمن تا خشک رودباردر هر دهى مدرسه اى یا دبستانى از دو تا شش کلاسه را تأسیس کرده و دبیرستان ماسالى را هم به سیکل اول رساندند، این کارها در آن زمان یا کم سابقه یا بى سابقه بوده است.
در انتخابات دوره هفدهم مجلس شوراى ملى که به کشت و کشتار در تالش انجامید به اتهام فعالیت علیه هلاکو خان رامبد منتظر خدمت شده و طی یکسال در دو دادگاه استانى و کشورى در رشت و تهران به اتفاق آراء تبرئه و مجدد به فرهنگ توالش بازگشتند تا این بار در سمت سر پرستى مدارس بخش اسالم و مدیریت دبستان شش کلاسه اسالم بار دیگر در خدمت مردم و فرهنگ منطقه باشند.
در سال ١٣۴٢ به سمت شهردار انتخابی هشت پر مرکز شهرستان توالش انتخاب و همزمان در غیاب فرماندار کفالت فرمانداری توالش را عهده دار شدند. خدمات ایشان براى عمران و نو سازى شهر هنوز بعد از پنجاه سال به نیکى در ضمیر مردم نیک نهاد توالش باقى است و براى جوانان خاطراتى چون افسانه هاى تاریخى باقى مانده است!
مخالفت برخی ازهواداران هلاکو خان رامبد با ایشان سرانجام منجر به استعفا پس از دو سال خدمت شد و تا سال ١٣۴٨که ایشان به اداره کل اطلاعات و رادیو ( فرهنگ و ارشاد اسلامى) منتقل شدند باز به خدمت در فرهنگ تالش بزرگ پرداختند.
در رشت با سمت رئیس اداره امور اداری و مالی و روابط عمومی و مدیریت جهانگردى مشغول به کار شدند، او هم چنین در این سالها سر پرستی روزنامه های استان گیلان را عهده دار بودند و در غیاب مدیر کل جانشینی و سر پرستى اداره کل را بر عهده داشتند و بالاخره در سال ۱۳۵۴ پس از سى و دو سال خدمات فرهنگى و اجتماعى و نام نیک از خود به یاد گار گذاشتن به افتخار باز نشستگى نائل شدند.
وی علاوه بر معلمی و کار در فرهنگ از عنفوان جوانى به عنوان شاعر، خطاط و نویسنده اى خوشنام و چیره دست نیز در منطقه شناخته می شود .
ایشان نزدیک به سی هزار شعر ، دو بیتی و قصیده و غزل و مثنوی سروده است که در چندین جلد جمع آوری شده است.
در دهه پنجاه خورشیدى با اکثر بزرگان شعر و ادب کلاسیک کشور روابط آشنائى و دوستى و تبادل شعر داشته اند از جمله استاد شهریار و زنده یادان مهدى حمیدى شیرازى و پژمان بختیارى و ….!
ایشان در سال ١٣٣۴با بانو فیروزه یگانى فرزند ارشد زنده یاد خسرو خان یگانى از خوشنام ترین خوانین توالش ازدواج کردند که حاصل آن چهار فرزند است : خانمها فائقه و فضیلت و آقایان فرهت و فرجد حسینى نژاد پونلى تالش، هر دو دختر پاى در جاى پدر گذاشته و باز نشسته آموزش و پرورش هستند، از پسران ایشان پروفسور فرهت حسینی نژاد ،که خود از پزشکان نامدار تالش است از سى سال پیش مقیم کشور سوئد و دکتر فرجد هم در ایران هستند!
استاد حسینى نژادحدود ۲۰ اثر چاپ نشده در مسائل ادبى و اجتماعى دارد و می گوید: گذاشتم اگر فرزندانم صلاح بدانند بعد از من چاپ کنند
تالشنامه که گذری بر تاریخ تالش است، اثری گرانبها از اوست که حاصل حدود ۵۰ سال تلاش، تحقیق و مطالعه وی بوده است .
اودر زندگی خود همواره از دین و میهن به عنوان منبعی از عشق، خدمت، مهربانی و وحدت مردم الهام گرفته و اینک در آستانه نود سالگی هم چنان عزم آن را دارد که تجارب و دلنوشته های خود را به قلم آورد، امید آن را داریم که این قدیمى ترین فرهنگى مرد تالش / گیلان سالها با عزت زندگى کنند و همچون گذشته منشاء خیر و برکت برای فرزندان تالش یاقی ماند و نامش تا به ابد در دلهای مردم ماندگار گردد.
از اشعار استادسید نهضت حسینى نژاد:
خوشا تالش بلندای جبالش /خوشا نام قشنگ بی مثالش
درختان سر کشیده تا به کیهان /چو سرو ناز با غنج و دلالش
چو مهر نام تالش در دل افتاد /نرفت از سر برون فکر و خیالش
خوشا دریا کنار دل فریبش /نسیم جنت است باد شمالش
هر آنگه یادم آیدزرده خونی /نشان کوثر آید از زلالش
هزاران قصه ها دارم به خاطر /از این قوم نجیب با کمالش
بیا تالش ببین صنع الهی /نگنجد شعر من در وصف حالش
نسیمش در بهاران روح بخش است /به دلداران رسد قدر و جلالش
به تابستان اگر گرما بیاید /به کوهستان ببین قال و مقالش
خزانی گر کند قدرت نمایی /زند بوسه به پای راش بالش
زمستان گرچه دارد سوز و سرما /نویدی آرد اندر برگ و بالش
خداوندا تو تالش را نگهدار /نبیند هیچ کس هر گز زوالش
مکن نهضت زهجران ناله و داد /به الطاف خدا یابى وصالش
نمونه اى دیگر از اشعار تالشى استاد:
تالشى برز بالون را بمردیم/تالشى داره خالون را بمردیم
خشى راش ناخشى راش جان بدایمه/تالشى قال قالون را بمردیم
گردآوری از :رمضان نیک نهاد
منبع : وبلاگ دانشنامه تالشی
کتاب تالشنامه رو از کجا میشه تهیه کرد
۰۹۱۱۳۳۴۰۸۶۷
آقای صفرپور