گروه رسانه ای شاندرمن20 به کمتر از 20 راضی نباشید
چیله شو چمه تالشون همه موبارک
شب یلدا بر همه ایرانی ها به ویژه تالش ها مبارکباد
یادداشتی ادبی از سید مومن منفردشاعر، نویسنده و محقق تالش شناس جوان شاندرمنی به زبان فارسی و تالشی:
پاییز آرام آرام دست تکان می دهد و غزل خداحافظی را می خواند. پاییزِ برگ ریزان با برگ های رنگارنگ خود زمین را فرش می کند تا به زمستان لباس برفی بپوشد و زمین عروس خودش را در آغوش می گیرد.
پروردگار بزرگ برای جداسازی پاییز و زمستان یک شب از سیصد و شصت و پنج شب سال را بلندتر ساخته استِ
آری خوب حدس زده اید منظور همان شب یلداست شبی که تالشان به آن چیله شو می گویند.
پدر بزرگ و مادربزرگ، پدر و مادر و برادر و خواهر همه دور هم جمع می شوند. شبی که مخصوص شب نشینی ها و گفتن داستان های بومی و خوردن تنقلات و آجیل و میوه بخصوص انار و هندوانه است.
سار و گنجشک ها بر اثر سرما از جنگل ها به سوی جلگه روانه شده اند. شمشاد با برگ های سبز خود در جنگل عریان خودنمایی می کند و تن تنومندش را به رخ سرما و باد سوزناک می کشد.
آه یلدای من تو را دوست دارم
یلدای من یادش بخیر دور هم می نشستیم و می گفتیم و عشق می ورزیدیم و به هیچ نمی اندیشیدیم.
یلدای من لباس طبیعت با سرمای سوزناک پاییزی چین دار شده است و زیبایی این فصل را دو چندان کرده و پاییز در حال رقص و پایکوبی ست که مسئولیت خود را به پایان رسانیده و وظیفه خودش را به زمستان محول می کند تا سه ماه دیگر بهار زیبا و سرسبز را برای طراوت و شادابی مردم به ارمغان بیاورد.
یلدای من، دُردی کش خستگی پاییز درود بر توانایی ات که جهت آمدن زمستان همیشه ی دوران بی خوابی می کشی و آمدن زمستان را در انتظاری.
یلدای من، آسمان برای تو مهتابی مهتابی است، ستاره ها می درخشند و زمین سرد پاییزی را نورباران می کنند، از سویی دیگر جنگل سرسبز تالش به واسطه بارش برف چند وقت پیش نقره ای رنگ شده که زیبایی آن را دو چندان ساخته است.
یلدای من از تو می خواهم تا عمر عزیزانم را طولانی تر کنی تا بیشتر در کنارشان باشم و با آن ها زندگی کنم. یلدای من فقط از تو می خواهم، زیرا تو رمز و راز طولانی زیستن را می دانی و پروردگار در نهادت قرار داده است.
یلدای من تو را دوست دارم به مانند همه ایرانی ها به ویژه تالشان
یلدای من هر سال تو را با خانواده جشن می گیریم . چقدر در وسط این سرما خوردن هندوانه و انار لذتبخش است.
و اما در ادامه هم چند خطی به زبان شیرین، اما مهجور تالشی، برای تالش زبانان ساکن در سراسر گیتی:
“چیله شو” چمه تالشون همه موبارک ببو
شنارنه شَو، شَوی استه ک پاییز کرا بَرشو و شو اشتن جیگا زمستونی آده. شنارنه شو ک ایله سالی همه ی شوون کو درازتره کرا چیل ژن و چ منگه تاوی سو همه دنیا دتاوی. وان شنار زمستون کرا پاییزی چیلی کو برا برون و چیم بَعد از ام خا ایسبییَه خَلا دَکره و اشتن گِشه آکره.(۱)
چیله شو ایله رَسمی(دو) استه ک از گذشته دا اوری چمه تالشون فرهنگی کو دَرییه و تالشن همیشه ای قم هرده شونه و چ رسمون گله ب گله ایجرا کردشونه.
چیله شوی رسم و رسومات م ویر اومه. یادش ب خیر قدیمون چیله شوی را یندی داوره جم آبیمون شو جیره هریمون کوی، کویه دونه، هیندونه، انار، شیرینی، حلوا و …
یادش ب خیر ممه و بابا داوره نشیمون امه را نقل واینی مسل مسله کریمون دبیتی خونینی تالشی خونینی
چ روزگاری استا تالشی زبون و فرهنگ چمه که کو اوله گفی ژنیسته.
شنار چاکه شوی یه، بایم هنی ایرانی ام قدیمه رسمی زنده بدارم، تالشی فرهنگ و زبونی چمه خردنون بشناساونم، اوون را نقل بوایم اوون کوی بدَیَم اوون را تالشی بخونم، اوون را شعر بخونم، اوونه مسل مسله بکرم بدا چمه فرهنگ مَمِره… بدا چمه زبون ممره…
اوری تالش ب شُمه همه اتیاج داره. بایه همه گله هیمت بکره دسی به دس آدیم چمه قدیمه رسمون(دوون) چمه خردنون بروَرَه زائون خوئَرَه زائون را بوایم دا نسل ب نسل ایدامه بداره و از بین مشو. بایم ام رسمون ک چمه بن و بنجقی امه را نوئه مَرزم از بین بشو. امه وختی تالشیمونه بی تالشی بوایم تالشی بمسم تالشی رسمون زنده بدارم.
در پایان امیدوارم پیروزو بهروز باشید و عمرتان مانند شب یلدا’ یلدایی.
باتشکر سید مومن منفرد
چیله شو چمه تالشون همه موبارک – چیله شو چمه تالشون همه موبارک – چیله شو چمه تالشون همه موبارک – چیله شو چمه تالشون همه موبارک – چیله شو چمه تالشون همه موبارک – چیله شو چمه تالشون همه موبارک – چیله شو چمه تالشون همه موبارک – چیله شو چمه تالشون همه موبارک
برگردان فارسی تعدادی از واژگان تالشی:
شنار:امشب/منگه تاو:مهتاب/چیل ژندِه: طلوع کردن-از پوسته تخم مرغ درآمدن/گِشَه: عروس/دَو: رسم/اوری: امروز/گلَه: واحد شمارش در زبان تالشی/ ویر: یاد/ داورَه: دور/ جَم: جمع/کوی: کدو/مَمَه: مادر بزرگ/مَسَل مَسَلِه: چیستان/نقل:داستان/ بن و بنجق: نسل در نسل
(۱) با الهام از مقاله تالشون چیله شو – مازیار احمدی – سایت شاندرمن۲۰
–
با کلیک روی تصویر زیر پنجره اى ظاهر خواهد شد که مى بایست روى گزینه OK کلیک نمایید تا به عضویت کانال شاندرمن۲۰ در آیید.
