اصالت شاندرمنی خاندان ماسالی + سند

اصالت شاندرمنی خاندان ماسالی

– سردودمان خاندان ماسالی
– فراز هائی از زندگی نامه دوتن از چهره های ماندگار تالش

علی ماسالی 

خاندان ماسالی که در سالهای دهه پنجاه پس از فوت و درگذشت حاج انامقلی ماسالی بزرگ این خاندان در پی یافتن نشانه هائی از اسامی نیاکان پدر بزرگ خویش یعقوب بیک وپدرش حاجی بابا بیگ در تحقیق بسر می بردند در برخی اسامی اختلاف نظرهائی بین اعضای این دودمان وجود داشت و با ابهام به نام هائی اشاره می شد اما به دلیل عدم وجود سند و مدارکی معتبر و مستدل مورد قبول و پذیرش عده ای از بازماندگان و خویشاوند قرار نمی گرفت.

خوشبختانه سه سال قبل با تلاش و پیگیری یکی از دوستان فعال درعرصه پژوهش های فرهنگی تالش، آقای مهندس سید مومن منفرد، اهل سیاهمرد شاندرمن، در بین  اوراق و اسناد یکی از خانواده‌ های محترم شاندرمن، خاندان معظم مهندس محمدعلی خان مرزبانی، یک برگ دست نوشته قدیمی (قباله و مصالحه نامه ظهر نویسی شده مربوط به سال ۱۳۰۹ هجری قمری برابر با ۱۲۷۰ شمسی) بدست آمد که مهر و امضای کلیه اعضای خانواده پدری یعقوب‌بیگ در ذیل ورقه وجود دارد. پس از بررسی متن ورقه و مطابقت با اطلاعاتی که خاندان ماسالی از قبل داشته است و درستی متن و مطابقت اسامی، خوشبختانه بسیاری از نکات مبهم که درباره نیاکان و بستگان پدری یعقوب‌بیگ وجود داشته از بین رفت و نگارنده بدین جهت از آقای منفرد تشکر و سپاسگزاری نمود.

هم اکنون یک برگ از کپی آن دست نوشته برای درج در زندگینامه در اختیار نگارنده علی ماسالی قرار دارد که در آن دستنوشته طبق اطلاعات قبلی که نام پدر یعقوب بَگ (حاجی بابا) و پدر بزرگ او (حاج آقا محمد‌ پاشکمی) بوده درست ذکر شده است و اسامی عموها و عموزاده های یعقوب در این دستنوشته معلوم شده اند. اما متاسفانه نام پدر حاج آقا محمد پاشکمی جد یعقوب در سند مزبور دیده نمی‌شود و نگارنده براساس روایات قبلی و اسامی که اعضای خاندان ماسالی احتمال میداده اند که درست باشد، نام پدر حاج محمد بیگ را که به احتمال زیاد، جهانگیر‌ بیگ بوده ذکر نموده ام که براساس گاه شماری تاریخی، وی می بایست در زمان سلطنت سلسله زندیه الی اوایل سلطنت فتحعلی شاه قاجار در شاندرمن زندگی می کرده است.

اما از آنجایی‌که همواره در ایران رسم براین بوده و است که در گفته‌ها و نوشته‌ها و مراسلات نام شخصیت‌های روحانی و یا شخصیت‌های ملی مذهبی با ذکر عنوان (حاج آقا…) ذکر می شوند و نام سایر شخصیت‌های اجنماعی سیاسی با عنوان (آقای حاج ….)  نوشته می شوند این دستخط نشان میدهد که نام حاج اقا محمد پاشکمی پدر بزرگ یعقوب می بایست نشان دهنده شخصیتی روحانی و یا فردی ملی مذهبی بوده باشد که در ناحیه پاشکم شاندرمن اقامت می نمود. اما در عین حال فرزندان او و نوادگانش که تا اواسط  سلطنت ناصرالدین شاه می زیستند کلاً از آنها با عنوان و لقب (خان) یاد شده است.

براساس دستنوشته مزبور گویا هیچکدام از فرزندان (نسل اول) حاج آقا محمد پاشکمی در سال ۱۲۷۰ شمسی برابر با ۱۳۰۹ هجری قمری زمان فروش املاک مشاعی و نگارش دست خط یاده شده در قید حیات نبودند و املاک توسط نوادگانشان بفروش رفته و دستخط مزبور نیز تنظیم و نگارش شده است و نوادگان وی ازجمله یعقوب بیگ متفقاً املاک مشاعی و مورثی خود را که در قریه پاشکم شاندرمن داشته اند (به روایتی احتمالاً هفده هکتار) در ازای دریافت مبلغ چهل تومان ( هر هکتار می شود  سه تومان) به شخص امان‌الله‌خان فرزند محمدکاظم خان، حاکم وقت ماسال فروخته‌اند که ظهر نویسی پشت دست خط مزبور نشان می‌دهد امان‌الله‌خان نیز املاک مزبور را پس از مدت کوتاهی در همان سال (۱۳۰۹ ق) با دریافت مبلغ پنجاه تومان به مرزبان‌خان حاکم وقت شاندرمن، از نیاکان محمدعلی خان مرزبانی شاندرمنی فروخته است.

اما برخلاف آن شایعاتی که برخی در سالهای اخیر راه انداخته اند که جواد خان یعقوب بیگ را به عنوان خدمه به منزلش برده بود عناوین دستخط مزبور نشان می دهد که کلیه بستگان و گذشتگان یعقوب بیگ در زمان زندیه دارای عناوین خانی و بیگی بوده و از بزرگان و خوانین زمان خویش در شاندرمن محسوب می شدند و جوادخان به دلیل دوستی با پدر یعقوب بیگ (حاجی بابا بیگ) پس از فوتش فرزند ارشد ذکور او را که در سن صغر بسر می برد طبق رسم گذشته نزد خویش می برد تا اولاً از فروپاشی دودمان دوست خویش که از بزرگان شاندررمن محسوب میشد جلوگیری کرده، ثانیا حسن نیت و وفاداری خود را نسبت به دودمان دوست دیرینه اش نشان داده و از بازماندگان وی حمایت نموده باشد و از آنجائیکه یک نسخه از این دستنوشته بخاطر انجام معاملات ملکی در اختیار طرفین معامله یعنی دونفر از خوانین حکومتگر آنروز در ماسال و شاندرمن قرار گرفته بود. این موضوع می تواند به منزله  تائید مطالب ذکر شده باشد. اما یعقوب که در صغر سن خویش به ماسال نقل مکان کرده و در دستگاه خان حکومتگر ماسال بسر می برد، برای آنکه فراتر از یک پسر بچه یتیم وصغیر نشان داده نشود از لقب خانی خانوادگی اش استفاده نشد و یعقوب که از عنوان خانی گذشتگان خود بی اطلاع بوده به مردی خودساخته واقع بین تبدیل شد و برای یک عنوان خود ساخته قبلی وقت خود را تلف نکرد و از آن پس هر عنوانی را که بدست آورد توسط  مردم به وی داده شد.
 

۱-  براساس روایات محلی و به نقل از برخی بستگان خاندان ماسالی اولین فرد شناخته شده از نیاکان خاندان ماسالی حاج جهانگیر ‌بیگ نام داشته که  فرزندی ذکور به نام حاج آقا محمد پاشکمی از خود بجای گذاشته بود. جهانگیر بیگ (احتمالاً در زمان زندیه الی اوایل سلطنت آغامحمد‌خان قاجار) در پاشکم شاندرمن می زیسته است.

۲- بر اساس دست نوشته قدیمی حاج آقا محمد پاشکمی در زمان فتحعلی شاه و محمدشاه قاجار زندگی میکرد. وی دارای سه فرزند ذکور بوده که به ترتیب  اولویت سنی عبارت بودند از:

الف – حاج انامقلی‌خان (عموی یعقوب بیگ)  که فرزندان وی عبارت بودند از:
۱-
خان مهدی‌خان ۲- محمود‌خان ۳- شیرخان ۴٫ جیران خانم ۵- حاجی ننه ۶-‌ام سلمه خانم

ب- مرتضی قلیخان (عموی دوم یعقوب بیگ) که فرزندان او  عبارت بودند از:

۱- حاجی باباخان ۲- زینب خانم

ج-  حاجی بابا که فرزندان وی عبارت بودنداز:

۱- یعقوب علی که بعداً در شناسنامه تنها یعقوب ذکر شد ۲- گلعلی۳- گریه خانم ۴- جان(جهان) خانم ۵ – کاسه کینه

فرزندان یعقوب علی (یعقوب بیگ) عبارت بودند از:

۱- حاج انامقلی(۱۳۵۲ – ۱۲۷۵). ۲- میرزا احمد(۱۳۱۳ – ۱۲۷۹) – ۳ حاج اسفندیار (۱۳۵۹ – ۱۲۸۵) ۴- عین‌الله (۱۳۱۷ – ۱۲۹۲) ۵- دوشیزه نوظهور (۱۳۲۲ – ۱۲۹۹) ۶- حاج شیرینقلی (متولد ۱۲۹۶) ۷- عظمت (۱۳۸۳-۱۳۰۱) ۸٫- حاج اسماعیل(۱۳۸۷ – ۱۳۰۴) با نام خانوادگی ماسالی

برای نگارنده تاکنون مشخص نشده که از نوادگان و بازماندگان مرتضی قلی‌خان و حاج انامقلی‌خان (برادران حاجی بابا وعمو‌های یعقوب بیگ) درحال حاضر چه کسانی در قید حیات هستند ؟

اصالت شاندرمنی خاندان ماسالی

 

دست خط انتقال املاک حاج محمدآقا پاشکمی به امان الله خان جوادی حاکم وقت ماسال درسال ۱۲۷۰ هجری خورشیدی برابر سال ۱۳۰۹ هجری قمری


اصالت شاندرمنی خاندان ماسالی

 

متن پشت نویسی شده دستنویس بالا در سال ۱۲۷۰ هجری خورشیدی برابر ۱۳۰۹ هجری قمری


اصالت شاندرمنی خاندان ماسالی – اصالت شاندرمنی خاندان ماسالی – اصالت شاندرمنی خاندان ماسالی – اصالت شاندرمنی خاندان ماسالی – اصالت شاندرمنی خاندان ماسالی – اصالت شاندرمنی خاندان ماسالی

انتهای پیام

– این مقاله بعنوان بخشی از مصاحبه علی ماسالی با ماهنامه تالش در شماره ۸۹ ( فروردین ۹۵) چاپ گردیده است.

 

? به کمتر از ٢٠ راضی نباشید…

⚠️ بازنشر مطالب فقط با ذکر منبع گروه رسانه ای شاندرمن۲۰ مجاز است.


با کلیک روی تصویر زیر پنجره اى ظاهر خواهد شد که مى بایست روى گزینه OK کلیک نمایید تا به عضویت کانال شاندرمن۲۰ در آیید.

بنر عمودى متحرک شاندرمن٢٠

 

همچنین ببینید

تالشها درانقلاب مشروطیت، جدیدترین اثر سیدمومن منفرد منتشر شد

در این کتاب از حدود سی #سند_جدید در دوره قاجار و دوره مشروطیت در حوزه تالش از نقاط مختلف آن رونمایی شده است؛ طوری که مباحث جدیدی از تاریخ تالش در آن گنجانده شده است.

۲ دیدگاه

  1. پارسیا کاسالی

    شمل چژور میگید ما شاندرمنی هستیم ما ماسالی های اصیل هستیم و ماسالی های شاندرمن ریت ما بودند

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.