گروه رسانه ای شاندرمن20 به کمتر از 20 راضی نباشید
زلیخا صبا
آلاوه کردن شاید به گوش حتی بعضی از تالش ها و یا گیلک های نسل جدید آشنا نباشد و ندانند که آلاوه چیست وچه کاری را آلاوه می گویند.
در زمان های قدیم دیوار خانه های گیلان و بخصوص سرزمین تالش کاه گلی بود که در تابستان خنک و در زمستان نیز با یک منقل آتش گرم می شد. زحمت رنگ و لعاب دادن این خانه ها بر دوش زنان زحمت کش تالشی و گیلانی بود.
این خانه هاکه اکثراً شامل چند اتاق بود “سفید خانه” یا “بالا خانه” که مخصوص مهمان بود و هیچوقت در آن آتش روشن نمی کردند که مبادا دودی و سیاه شود. “تلاره بنه کَ که اتاق زیر تلار بود. “دود خانه” که هم درآن پخت وپز می کردند،علاوه برآن در این اتاق سقف کاذبی نیز وجود داشت که به آن چَپر می گفتند و برای خشک و دودی کردن شالی یا گردو استفاده می شد که اینها را که درآن چپر می ریختند و بعداز چند هفته کاملا خشک شده و ماندگاریش زیادمی شد.
زنان پرتلاش تالش سفید خانه و بالاخانه را سالی یکبار بخصوص در هنگام عید با آهک سفید می کردند، چون در آن دوران رنگ و روغن استفاده نمی شد کوره های آهک پزی کارشان رونق فراوان داشت. برای اینکار به این ترتیب عمل می کردند که ابتدا آهک را در تشتی ریخته و با آب حل می کردند و در آن قدری نمک می ریختند و بعد بخاطر اینکه آهک دست آنها را نبرد و زخم نکند دستشان را با پارچه می بستند و با یک جارو که به مخلوط آهک میزدند دیوارها را آهک مالی و سفید می کردند که به این کار “ویشور آلاوه” می گفتند.
و اما دود خانه و ایوان که به آن تَجَر می گفتند را ماهی یکبار با نوعی گِل زرد که به آن “فل”( خرده ریزه های شالی) بخاطر جلوگیری از ترک خوردگی ایجادحالت چسبندگی اضافه شده بود، “زرده گیله آلاوه” می کردند .
خاصیتی که ویشور آلاوه با آهک داشت این بود که خانه ها گذشته از اینکه سفید وحالت تازگی پیدا می کرد در حقیقت ضد عفونی هم می شد و بهمین خاطر در این خانه ها کمتر مورچه یا ساس و سوسک، که در این دوره فراوان است پیدا می شد و با نوشدن سال یک بوی تازگی و احساس طراوت در خانه و کاشانه نیز نمودار میشد.
ویشور آشور استا عیده نزیکی
زرده گیلی آساین تَجَره سری
خَلا دِرزین تازه شیی شواری
عیده سلام نشین کفاینه سَری
مطلب بسیار جالبی بود. ما فقط آلاوه رو توی ییلاقها یادمون هست که برای کف خونه استفاده میشد.
بسیار جالب بود
من سعی دارم این روش را در اجرای آلاچیقهای باغی ترویج بدهم
ممنون از مطلب مفیدتان